Τύποι Σκολίωσης

• Ιδιοπαθής
• Εκφυλιστική
• Συγγενής
• Νευρομυϊκή

Ιδιοπαθής

Όταν δεν γνωρίζουμε την ακριβή αιτία που δημιούργησε την σκολίωση σε ένα υγιές άτομο, τότε η σκολίωση λέγεται ιδιοπαθής. Αυτός ο τύπος σκολίωσης είναι το αποτέλεσμα της μη φυσιολογικής στροφής των σπονδύλων. Η σκολίωση μπορεί να αφορά το άνω μέρος της σπονδυλικής στήλης (θωρακική σκολίωση) το μέσο (θωρακο – οσφυϊκή σκολίωση) ή το κατώτερο τμήμα (οσφυϊκή σκολίωση). Ο αυχένας πολύ σπάνια εμφανίζει σκολίωση και ποτέ ιδιοπαθή.

Είναι ο πιο συχνός τύπος σκολίωσης.

Εμφανίζεται συνήθως μεταξύ της έναρξης της εφηβείας και της ηλικίας των 18 ετών σε υγιή κορίτσια ή αγόρια. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και στην παιδική ή βρεφική ηλικία. Δεν γνωρίζουμε γιατί, αλλά στα κορίτσια εμφανίζονται πολύ συχνότερα μεγαλύτερες και επιδεινούμενες σκολιωτικές καμπύλες από ότι στα αγόρια. Στα αγόρια είναι πιο πιθανό η καμπύλες να επιδεινωθούν κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων της εφηβείας για όσο διάστημα διαρκεί η σκελετική ανάπτυξη.

Εκφυλιστική Σκολίωση

Iδιοπαθής εφηβική σκολίωση μεγαλύτερη των 50 μοιρών έχει μεγάλη πιθανότητα να συνεχίσει να επιδεινώνεται αργά αλλά σταθερά κατά την ενήλικη ζωή. Ειδικά η σκολίωση της οσφυϊκής περιοχής έχει μεγαλύτερη πιθανότητα επιδείνωσης αν ξεπεράσει τις 40 μοίρες.
Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να παρουσιαστεί σκολίωση σε ενήλικες που δεν είχαν τέτοιο πρόβλημα στην εφηβεία τους. Αυτό οφείλεται σε εκφυλιστική φθορά στους δίσκους και αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης με την πάροδο της ηλικίας. Στην περίπτωση αυτή μιλούμε για εκφυλιστική σκολίωση. Αυτές οι αλλοιώσεις πάνω σε μια προϋπάρχουσα σκολιωτική καμπύλη σε έναν ενήλικα, μπορεί να οδηγήσουν σε πόνο στη μέση, στα πόδια, διαταραχή της ισορροπίας του σώματος και προοδευτική επιδείνωση της παραμόρφωσης του σώματος (δίνεται η εντύπωση ότι γέρνει στο πλάι όταν στέκεται όρθιος). Επίσης, πολλοί παρατηρούν σταδιακά κάποια μείωση του ύψους τους.
Οι περισσότεροι νέοι ενήλικες με σκολίωση ΔΕΝ έχουν πόνο στην πλάτη ή στην μέση. Η σκολίωση δεν προκαλεί πόνο για πάρα πολλά χρόνια, ουσιαστικά μέχρι να αρχίσουν οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης στην μέση ηλικία. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί και πόνος στη μέση που εμφανίζεται κυρίως με τις φυσικές δραστηριότητες και περνά κατά την ανάπαυση.

Χειρουργική αντιμετώπιση.

Λίγοι σχετικά ενήλικες με σκολίωση θα χρειαστεί να χειρουργηθούν. Όταν αυτό είναι απαραίτητο (αν υπάρχει απώλεια της ισορροπίας της σπονδυλικής στήλης που προκαλεί δυσκολία και πόνο στη βάδιση), οι στόχοι είναι να σταματήσουμε την επιδείνωση της σκολίωσης, να σταθεροποιήσουμε την σπονδυλική στήλη, να αποκαταστήσουμε την ισορροπία του σώματος, να ανακουφίσουμε τους πόνους στη μέση και στα πόδια, και να αυξήσουμε τη λειτουργικότητα. 

Συγγενής Σκολίωση

Συγγενής σκολίωση είναι η μορφή σκολίωσης που προκαλείται από κάποια ανωμαλία της ανάπτυξης της σπονδυλικής στήλης κατά την εμβρυική περίοδο δηλαδή πριν την γέννηση. Συμβαίνει όταν για διαφόρους λόγους (κυρίως χρωμοσωμικές ή γονιδιακές ανωμαλίες που αποτελούν μέρος κάποιου γενικότερου συνδρόμου) δύο ή περισσότεροι σπόνδυλοι παραμένουν ενωμένοι μεταξύ τους στην μία πλευρά με παρουσία “γέφυρας” οστού (σχήμα επάνω). Υπάρχει επίσης περίπτωση λόγω λανθασμένου σχηματισμού της σπονδυλικής στήλης ένας ή περισσότεροι σπόνδυλοι να παραμένουν ατελώς σχηματισμένοι δηλαδή σε σχήμα “σφηνοειδές” (σχήμα κάτω).

Συνήθως ανακαλύπτεται όταν το παιδί είναι ηλικίας από λίγων εβδομάδων έως λίγων μηνών και μπορεί να παρατηρηθεί ανάπτυξη και ραγδαία επιδείνωση σκολίωσης.
Ο τύπος αυτός της σκολίωσης φαίνεται εξωτερικά διαφορετικά από ότι η σκολίωση σε μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους καθώς το πρώτο πράγμα που παρατηρούν οι γονείς ή ο παιδίατρος είναι μια μικρή οστική προεξοχή (σαν ογκίδιο) σε κάποιο σημείο της πλάτης. Σε περιπτώσεις οποιασδήποτε υποψίας για ασυμμετρία στην πλάτη ή την μέση παιδιών τόσο μικρής ηλικίας είναι απολύτως απαραίτητο να εξετάζονται τα παιδιά άμεσα από τον ειδικό, για να διερευνηθεί η πιθανότητα ύπαρξης του προβλήματος όσο το δυνατόν πιο άμεσα.


Στις περιπτώσεις της συγγενούς σκολίωσης μπορεί να συνυπάρχουν σοβαρές παθήσεις όπως της καρδιάς, των ισχίων και διαταραχές της διανοητικής ανάπτυξης του παιδιού. Η πιθανότητα αυτή πρέπει να διερευνηθεί αμέσως και σε βάθος με τη συνεργασία του ειδικού Ορθοπαιδικού και του Παιδιάτρου ώστε να ελεγχθούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα όλα τα προβλήματα που πιθανόν να συνυπάρχουν με τη σκολίωση.

Το αν και πως θα εξελιχθεί μια συγγενής σκολίωση εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την μορφή και τον τύπο της ανωμαλίας ανάπτυξης της σπονδυλικής στήλης που υπάρχει. Υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η ανωμαλία αυτή είναι πιο “συμμετρική” με συνέπεια η παραμόρφωση να εξελίσσεται λίγο ή και καθόλου. Σε τέτοιες περιπτώσεις το παιδί μπορεί να χρειάζεται απλά παρακολούθηση από τον γιατρό κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Ωστόσο υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες η ανωμαλία είναι πιο σοβαρή με συνέπεια να δημιουργείται μεγάλη ασυμμετρία στην ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στις σοβαρότερες και βαρύτερες μορφές σκολίωσης. Μια τέτοια κατάσταση πρέπει να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατό συντομότερα για να αποφευχθεί η βαριά και μόνιμη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, του θώρακα αλλά και των εσωτερικών οργάνων (πνεύμονες, καρδιά, μεγάλα αγγεία). Εδώ είναι απαραίτητη η χειρουργική διόρθωση. Πρόκειται για λεπτή επέμβαση που μπορεί να γίνει μόνο από πολύ εξειδικευμένη χειρουργική ομάδα.  Το ευχάριστο είναι ότι αν υπάρξει πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη χειρουργική διόρθωση ακόμα και βαριές περιπτώσεις συγγενούς σκολίωσης μπορούν να θεραπευθούν πλήρως και το παιδί να ζήσει μια απόλυτα φυσιολογική ζωή.  Το πρόβλημα της συγγενούς σκολίωσης δεν μπορεί να διορθωθεί αλλά ούτε καν να επιβραδύνουμε την εξέλιξή του με συντηριτικά μέσα όπως κηδεμόνες ή γύψους κορμού.

Η έγκαιρη διάγνωση της συγγενούς σκολίωσης είναι ζωτικής σημασίας.
Η έγκαιρη χειρουργική θεραπεία της συγγενούς σκολίωσης (όταν αυτή απαιτείται) είναι συνήθως μια περιορισμένη επέμβαση (εντοπισμένη μόνο στο επίπεδο εκείνο της σπονδυλικής στήλης που υπάρχει το πρόβλημα) και το παιδί ζει στην συνέχεια μια απόλυτα φυσιολογική ζωή.

Από την άλλη μεριά αν το πρόβλημα παραμεληθεί και η λύση του χειρουργείου τεθεί αφού η σκολίωση έχει πια προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό, η επέμβαση είναι εξαιρετικά εκτεταμένη (πιθανώς να εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος της σπονδυλικής στήλης). Αυτό σημαίνει ότι στη περίπτωση αυτή η επέμβαση είναι βαρεία, και η διόρθωση που θα επιτευχθεί μπορεί να μην είναι τέλεια ενώ μια εκτεταμένη σπονδυλοδεσία περιορίζει την κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης. Συνεπώς, σε κάθε υποψία οι γονείς είναι σημαντικό να απευθύνονται άμεσα στον γιατρό. Η διάγνωση της συγγενούς σκολίωσης απαιτεί εξειδίκευση και μεγάλη εμπειρία.

Νευρομυϊκή Σκολίωση

 Είναι η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης που μπορεί να παρατηρηθεί σε περιπτώσεις νευρομυϊκών παθήσεων. Υπάρχουν πάρα πολλές τέτοιες παθήσεις οι περισσότερες από τις οποίες είναι σπάνιες όπως:

• εγκεφαλική παράλυση 
• συριγγομυελία 
• νόσος Charcot-Marie-Tooth
• παραπληγία ή τετραπληγία από βλάβη του νωτιαίου μυελού 
• νωτιαία μυϊκή ατροφία
• μυϊκή δυστροφία και
• μυοτονική δυστροφία

Η νευρομυϊκή σκολίωση έχει πάντα υψηλό κίνδυνο να οδηγήσει σε σοβαρή παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης με αρκετές συνέπειες. Τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν είναι πολλές φορές πολύ πιο πολύπλοκα απ΄ότι αυτά σε περιπτώσεις ιδιοπαθούς σκολίωσης. Η νευρομυϊκή σκολίωση είναι γενικά δύσκολο έως αδύνατο να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με κηδεμόνες κορμού και μπορεί να επιδεινωθεί σημαντικά ακόμα και μετά την ενηλικίωση. Μπορεί επίσης να αναπτυχθούν και άλλα προβλήματα όπως κλίση της λεκάνης (πυέλου), εξάρθρημα των ισχίων, δυσκολία στην ισορροπία και την ικανότητα να καθίσουμε, οσφυαλγία και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και σημαντικά αναπνευστικά προβλήματα. Σε περιπτώσεις νευρομυικών παθήσεων είναι απαραίτητη η συστηματική παρακολούθηση από ειδικό (ορθοπαιδικό χειρουργό με εξειδίκευση στις παθήσεις αυτές αλλά και στην σκολίωση). Σε αρκετές περιπτώσεις όταν παρατηρείται συνεχής επιδείνωση της σκολίωσης θα απαιτηθεί χειρουργική διόρθωση και σταθεροποίηση (μια ιδιαίτερα απαιτητική επέμβαση) που πρέπει να γίνεται μόνο από απόλυτα εξειδικευμένη ομάδα για να μπορέσει ο ασθενής να διατηρήσει την ικανότητά του να στέκεται ή να κάθεται χωρίς δυσκολία αλλά και να αποφευχθούν μόνιμες παραμορφώσεις στα κάτω άκρα όπως το εξάρθρημα του ισχίου.